Terapia manualna według koncepcji Maitlanda oraz Plaatsmana to uznane i szeroko stosowane metody leczenia zaburzeń w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego. Obie koncepcje wywodzą się z fizjoterapii ortopedycznej i koncentrują się na diagnozie funkcjonalnej oraz celowanej terapii manualnej, jednak różnią się podejściem do pacjenta, interpretacją objawów oraz technikami terapeutycznymi.
Terapia manualna według koncepcji Maitlanda
Na czym polega koncepcja Maitlanda?
Terapia według Geoffa Maitlanda opiera się na szczegółowej analizie objawów pacjenta oraz ciągłym monitorowaniu jego reakcji na zastosowane techniki. To koncepcja klinicznego rozumowania, w której subiektywne odczucia pacjenta (np. rodzaj bólu, lokalizacja, zmienność) odgrywają kluczową rolę w doborze metod leczenia.
Maitland wyróżnił różne stopnie mobilizacji (Grade I–V), które są dobierane w zależności od rodzaju problemu – bólu, ograniczenia ruchu czy usztywnienia stawu.
Techniki w koncepcji Maitlanda
- Mobilizacje oscylacyjne – delikatne, rytmiczne ruchy w obrębie stawu wykonywane w zakresie niebolesnym lub granicznym
- Mobilizacje na granicy bólu – wykorzystywane do zwiększenia zakresu ruchu lub zmniejszenia sztywności
- Manipulacje (Grade V) – szybki impuls końcowy stosowany w przypadku utrwalonych ograniczeń
- Ocena neurodynamiczna – analiza ślizgu i napięcia nerwów obwodowych
Terapeuta cały czas kontroluje reakcje pacjenta i na bieżąco dostosowuje intensywność oraz rodzaj terapii. Kluczowa jest tu pętla sprzężenia zwrotnego – każdy ruch terapeutyczny daje informację zwrotną, która decyduje o kolejnych działaniach.
Wskazania do terapii Maitlanda
- zespoły bólowe kręgosłupa i stawów obwodowych
- rwa kulszowa, rwa barkowa
- ograniczenia ruchomości po urazach
- stany pourazowe i pooperacyjne
- bóle głowy pochodzenia szyjnego
- drętwienia, mrowienia kończyn
- dysfunkcje nerwów obwodowych
Terapia manualna według koncepcji Plaatsmana
Założenia koncepcji
Metoda Plaatsmana to holenderska szkoła terapii manualnej, która łączy klasyczne techniki mobilizacji i manipulacji z dokładną analizą biomechaniki ciała. Szczególną uwagę zwraca się tutaj na funkcję łańcuchów biomechanicznych oraz zależności pomiędzy odległymi segmentami ciała – np. wpływ ustawienia miednicy na ból szyi.
Celem terapii jest nie tylko leczenie objawu, ale także odnalezienie pierwotnej przyczyny problemu w kontekście całego układu ruchu.
Charakterystyka metody Plaatsmana
- terapia oparta na analizie łańcuchów kinematycznych
- połączenie testów ortopedycznych i funkcjonalnych
- stosowanie precyzyjnych mobilizacji oraz manipulacji stawowych
- duży nacisk na edukację pacjenta i jego aktywny udział w procesie leczenia
- planowanie długofalowej korekcji postawy i wzorców ruchowych
Metoda Plaatsmana postrzega ciało jako zintegrowaną całość – dlatego terapia często obejmuje również stawy odległe od miejsca bólu.
Wskazania do terapii Plaatsmana
- zespoły przeciążeniowe kręgosłupa
- asymetrie postawy
- zaburzenia stabilizacji centralnej (core)
- przewlekłe bóle o trudnej etiologii
- zaburzenia chodu i koordynacji
- leczenie dysbalansu mięśniowo-powięziowego
Różnice i podobieństwa między koncepcjami Maitlanda i Plaatsmana
| Element | Maitland | Plaatsman |
|---|---|---|
| Główne podejście | Kliniczne rozumowanie i objawy pacjenta | Analiza biomechaniki i przyczyn pierwotnych |
| Techniki | Mobilizacje oscylacyjne, manipulacje | Mobilizacje, manipulacje, testy funkcjonalne |
| Obszar działania | Lokalny (na podstawie objawów) | Globalny (całościowe spojrzenie na ciało) |
| Rola pacjenta | Reakcje pacjenta kluczowe dla terapii | Aktywny udział i edukacja terapeutyczna |
| Zastosowanie | Szybka ulga w bólu i poprawa ruchu | Korekcja dysfunkcji i profilaktyka nawrotów |
Podsumowanie
Terapia manualna według koncepcji Maitlanda i Plaatsmana to skuteczne podejścia w leczeniu dysfunkcji narządu ruchu. Maitland skupia się na precyzyjnej odpowiedzi na objawy bólowe i ograniczenia ruchu, natomiast Plaatsman analizuje całościowe wzorce biomechaniczne ciała, dążąc do trwałego usunięcia przyczyn dolegliwości. Obie metody mogą być łączone w ramach kompleksowego planu terapeutycznego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta.